لباس زنانه: لباس زنان استان زنجان در ضمن سادگی، بسیار زیبا و متنوع است. معمولاً برای سر، از سه نوع پوشش استفاده می‌شود. ابتدا پارچه‌ای به نام «پوشن» موی سر را با قوس پیشانی به طور محکم محافظت می‌نماید سپس ابزار دومی که به جهت حفاظت پوشن مورد استفاده است «چنه‌التی» (زیر چانه) نام دارد که خود از سکه‌های قلابدار به هم پیوسته و یا منجوق رنگارنگ تشکیل شده و از زیرچانه تا فرق سر پیچیده می‌شود. پوشش سوم به نام «یاشماق» (روسری) است که برای پوشش دهان، چانه و گردن استفاده می‌شود. پوشش بالا تنه ابتدا «جلیزقا» (جلیقه) است که بدون آستین می‌باشد. نوع آستین‌دار این پوشش که «یل» نام دارد، مورد استفاده متمولین است. زیر جلیزقا پوششی به نام «کوینک» وجود دارد که اندکی بلندتر از جلیزقا می‌باشد و از طرح‌های رنگارنگ و رنگ‌های گرم انتخاب می‌شود. زیر کوینک پوششی به نام «تومان» وجود دارد که خود بر دو نوع است. تومان بلند که «شلیته» نام دارد و معمولاً مورد استفاده گروه سنی 40 سال به بالا است و تومان کوتاه که «قصّا تومان» نام دارد، مورد استفاده بانوان جوان است. پوشش پایین تنه «شلوار» نام دارد که معمولاً از پارچه تیره رنگ و ضخیم انتخاب می‌شود. شلوار دیگری تحت عنوان «نیم ساق» وجود دارد. از این شلوار در مهمانی‌ها و مسافرت‌ها استفاده می‌شود که در قسمت پا به جوراب مجهز است که نوعی جوراب شلواری است.
تزئینات زنانه عبارتند از انگشتر، النگو و بویماق که از سکه‌های پول قلابدار از تار منجوق آویزان شده و از چند ردیف تشکیل شده است. ناگفته نماند که «چنه‌التی» (زیر چانه) نیز ضمن داشتن عملکرد خاص، نوعی عنصر تزیینی است.

لباس مردانه: لباس مردانه شامل کت و شلوار معمولی است. تنها پوشش سر که «کچه بورک» (کلاه نمدی) نام دارد برای مردان اجباری و از اهمیت خاصی برخوردار است و عدم استفاده از آن نوعی بی‌حرمتی به جامعه تلقی می‌شود. قبل از ورود کفش‌های پلاستیکی سه نوع کفش با عملکرد جداگانه رایج بوده است. کفش‌هایی از نوع چارق و گیوه برای کارهای روزانه و کفش دوبندی که جهت مهمانی‌ها و مسافرت‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

همزمان با رشد صنعتی و گسترش شهرنشینی به خصوص در شهرهای بزرگی چون شهر زنجان پوشش های یاد شده تغییر یافته و حتی برخی از آن‌ها به فراموشی سپرده شده‌اند. در حال حاضر در شهرها و روستاهای بزرگ‌تر استان، پوشش غالب زنان و مردان را همان پوشش معمولی رایج در کل کشور تشکیل می‌دهد و برای دیدن پوشش‌های محلی بایستی به روستاها و شهرهای کوچک استان که نفوذ صنعتی کمتر بوده است، مراجعه نمود .همچنین در بنای رختشویخانه شهر زنجان که به موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری داده است، می‌توان پوشش سنتی زنان و مردان این استان را مشاهده نمود.
http://www.wikipg.com/

پوشاك مردان
سرپوش
كچه بوركي kecaborke: كلاهي نمدي به شكل گود است.

كلاه بخارايي: از جنس پوست بره و به شكل گرد دوخته مي‌شود.

كلاه لبه‌دار: كلاهي گرد و كمي بلند با لبه مدور است و بيشتر توسط طبقات مرفه در مسافرت‌ها و مراسم مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

كلاه قزاقي: كلاهي گرد و استوانه‌اي شكل است.

شفگه safga: كلاهي است نوك‌دار كه از پارچه فاستوني تهيه مي‌شود. اين كلاه را اغلب از بازار شهر زنجان تهيه مي‌كنند.

تاسكي: اين كلاه گرد و دوكي شكل با اتصال شش يا هفت تركه دوخته مي‌شده است.

كانفا kanfa: كلاهي است گرد كه از نخ پنبه يا كاموا بافته مي‌شود.

شال بوركيsalborki: كلاهي است به شكل عرقچين كه از چهار تركه نوع شال بافت تهيه مي‌شود. لبه اين كلاه را با پارچه مشكي رنگ مي‌دوزند كه در اصطلاح محلي به آن كوبه koba مي‌گويند . امروزه بيشتر آقايان از اين كلاه استفاده مي‌كنند.

تن پوش
كؤينك koynak: پيراهني يقه گرد و آستين‌دار، از جنس متقال يا ابريشم است. اين پيراهن از زير گردن تا روي سينه باز و داراي سه دگمه است.

جليقه: اين تن‌پوش از دو قسمت رو و پشت شكل مي‌گيرد. پارچه قسمت پشت اغلب از متقال مشكي رنگ و پارچه قسمت رو از نوع شال بافت است. هم‌چنين دو جيب و دو چاك كوچك در قسمت پهلو دارد. در روستاهاي اورتابلاغ به اين تن پوش «پسته»، در گنبد «جلتقا»، در ئيدي بلاغ و تلخاب «كؤينك اوستي koynak usti و در ساير نقاط جليقا گفته مي‌شود.

كت: اين تن‌پوش به شكل كت‌هاي امروزي است و از پارچه دست‌باف محلي به نام «شال»‌ تهيه و دوخته مي‌شود. اين تن‌پوش در روستاهاي تلخاب و ئيدي بلاغ به «اوي ما»، در آستاگل «چوخا»، در اورتا بلاغ «پنجه»، در گنبد «كوت» و در ساير نقاط به «شال كتي» معروف است.

ستره setra: اين كت كه در روستاهاي ئيدي بلاغ و تلخاب مورد استفاده قرار مي‌گيرد، از جنس پارچه وطني با يقة گرد و آستين‌دار و از ناحيه جلو باز و بدون دگمه است. كت ستره توسط شالي كه بر روي كمر بسته مي‌شود، بر بدن شخص محكم مي‌گردد. بلندي اين كت تا روي زانو مي‌رسد.

سردريsardari: اين تن‌پوش آستين‌دار از جنس ماهوت يا شال تهيه مي‌شود و بيشتر طبقه مرفه از آن استفاده مي‌كنند. بلندي اين تن پوش كمي پايين‌تر از زانو است. نيم تنه پايين سردري در ناحيه كمر چين‌دار و گشاد است.

پلتو paltov: اين تن‌پوش به شكل پالتوهاي امروزي است و نيم تنه بالايي آن چند دگمه در لبه دارد.

كؤركkurk: جنس اين تن‌پوش آستين‌دار از پوست و آستر آن از متقال است. بلندي اين تن‌پوش تا روي زانو مي‌رسد و اغلب طبقات مرفه از آن استفاده مي‌كنند.

شالوار: اين شلوار خشتك‌دار مانند شلوارهاي راحتي امروزي از پارچه متقال تهيه و دوخته مي‌شود. اين شلوار در ناحيه كمر با بندي به نام «تومان باغي» محكم مي‌گردد. اين تن‌پوش در روستاهاي اورتا بلاغ به «باغلي شالوار» و در كاروانسرا به «خمسه» معروف است.

شال شالواري: نوع ديگري از شلوارهاي محلي است و توسط زنان روستايي از پشم تابيده شده گوسفند تهيه مي‌شود.

پيراهن پشمي: پيراهني آستين‌دار يا بدون آستين با يقة هفت از پشم تابيده شده گوسفند است. اين پيراهن در روستاي تلخاب «جاكيت»، در گنبد «چكمه كوينكcakmakoynak » و در اورتابلاغ «يون كوينك» ناميده مي‌شود.

كپنك kapank: تن پوشي نمدي و بدون آستين است و بلندي آن تا پايين زانو مي‌رسد. اين تن پوش مورد استفاده چوپانان است.


پاپوش
ساق بند: ساق بند از پشم به عرض پانزده سانتي‌متر و به طول يك متر تهيه مي‌شود آن را دور ساق پا مي‌پيچانند. ساق بند را در روستاهاي اورتابلاغ و گنبد «پتاوا patava » در تلخاب و ئيدي بلاغ «دولاخ dolax » مي‌نامند.

جوراب پشمي: پاپوشي پشمي و داراي نقش‌هايي چون گيلان‌داري، قلمداني و سايه است و توسط زنان بافته مي‌شود.

چاريخ: كفشي است كه از پوست گاو تهيه مي‌شود. دو طرف آن حدود چهار سانتي‌متر به طرف بالا تا شده و رويه آن را با رشته‌هاي باريك پوست ـ به صورت ضربدري ـ روي پا محكم مي‌كنند.

گيوه: رويه گيوه از نخ‌ پنبه بافته مي‌شود و كف آن از چرم است. كف برخي از گيوه‌ها از پارچه است.
شيب روsibru : همان كفش‌هاي معمولي و پاشنه‌دار امروزي است كه داراي رويه چرمي و بعضاً كف چرمي است.

پوشاك نوزادان
كوينك: اين پيراهن از جنس متقال با يقه گرد و آستين‌دار است و از پشت گردن باز و با دو دگمه بسته مي شود.

عرقچين: كلاهي گرد و سفيد رنگ است و با بندي در زير چانه محكم مي‌شود.

آنناچالما annacalma: روسري سه گوشي است كه آن را روي پيشاني نوزاد، دور سر مي‌بندند.

دوشلوح: سينه‌بند يا به عبارتي پيش بند پارچه‌اي كوچك است.

بله bala (قنداق): پارچه‌اي چهارگوش است كه آن را به شكل سه گوش تا كرده و به بدن بچه مي‌پيچند.

شورتوك surtok: ريسمان تقريباً كلفتي از جنس پشم تابيده است و با آن قنداق را مي‌بندند.


منبع:http://ichto.ir/Default.aspx?tabid=443

این آگهی منقضی و به آرشیو منتقل شده است. ( اطلاعات ارتباط قابل نمایش نیست )