امروز : 23
دیروز : 423
هفته گذشته : 1862
ماه : 5171
کل بازدید : 3198238
ورودی گوگل : 3969
دیروز : 423
هفته گذشته : 1862
ماه : 5171
کل بازدید : 3198238
ورودی گوگل : 3969
پوشش و لباس تركمنها را در وهله اول می‌توان به دو دسته سنتی و امروزین تقسیم كرد. پوشش سنتی یا قدیم تا قبل از تلاش‌های رضاخان در جهت یكدست كردن شكل لباس در تركمن صحرا - وكل ایران- استفاده می‌شد و پوشش جدید كه تداول آن به دوره بعد از یكدست شدن شكل لباس مربوط بوده و تا حال حاضر تداوم دارد.
پوشش سنتی
لباسهای تركمنی از مواد گوناگونی چون ابریشم، پوست، كتان و پنبه فراهم می‌شد. البسه اصیل تركمنی اعم از مردانه و زنانه از جنس ابریشم بود و لذا با توجه به اهمیت ابریشم، ارائه توضیحی مختصر در مورد تهیه و تولید آن ضروری می‌نماید.
پرورش كرم ابریشم و تهیه پیله ابریشم بر عهده زنان بوده است. از نخ ابریشم پارچه‌های ابریشمی می‌بافتند كه در دستگاه ساده‌ای به نام «تارا» tara عمل‌می‌آمد. بعد از تهیه ابریشم آن را بوسیله چرخ دستی تاب داده، با رنگهای طبیعی همچون قرمزی، انار دانه، پوست‌انار، بویا، نیل و دیگر گیاهان صحرایی رنگزا رنگ می‌كردند. این پارچه ابریشمین غالباً در عرض تقریبی نیم متر بافته شده، طول آن تا تمام شدن چله ادامه داشت.
در مبحث لباسهای سنتی، پوشاك مردان و زنان باهم تفاوتهای كمی داشت.
لباس مردان
لباسهای مردان را می‌توان در چهار قسمت تن پوش، شلوار، كلاه و كفش بررسی كرد.
الف) تن‌پوش‌ها
- دون (don):
لباس اصیل تركمنی ردای بلندی بود كه از ابریشم دوخته می‌شد و تا زیر زانوان می‌رسید و «دون» نام داشت. دون بنا به رنگ و نوع بافت بر دو نوع بود. اگر از ابریشم كاملا قرمز رنگ دوخته می‌شد، «قیزیل‌دون» یا «قیرمیز دون» (Gyzyl/ Gyrmyz don) و اگر از ابریشمی دوخته می‌شد كه رنگ آن متمایل به زرد بوده و بافت پارچه آن یكنواخت نباشد، - در واقع رنگارنگ و راه راه باشد- «قارما دون» (Garma don) نام داشت.
بر حاشیه دون نوارهای سوزن‌دوزی از نوع «آلاجا» (Alaja) (دو نخ تافته سیاه و سفید یا تیره و روشن) وجود داشت كه به زیبایی این لباس می‌افزود. بر كمره دون‌كمربندی از شال (گاه آراسته به نقره) می‌بستند كه به آن قوشاق (Guşak) و یا «تیرمه شال» (Tirme ) می‌گویند.
- چأكمن (Çäkmen)
بالاپوشی است بلندتر از كتهای كنونی كه از كرك شتر تهیه می‌شود. چأكمن تهیه شده از كرك ظریف و مرغوب را «اینچه چأكمن» (inçe çäkmen) و چأكمنی را كه از كرك زبر تهیه می‌شود «یوغین‌چأكمن» (Ýogyn ) می‌نامند.
- ایچمك (Içmek)
یا پوستین كه در هوای سرد استفاده می‌گردد و بنا به نوع پوستی كه از آن تهیه می‌شد،انواع مختلفی داشت. پوست به كار رفته در ایچمك دباغی شده و سپس با انواع مواد طبیعی به رنگ زرد در آورده می‌شود.
- كوینك (Köýnek )
كه پیراهنی ساده و فاقد یقه بود و یا یقه‌ای كوتاه و مدور و بدون دكمه داشت; با آستین‌هایی بلند كه به جای دكمه، بندهایی در آن به كار می‌رفت. پیراهن دیگری نیز دوخته می‌شد كه آن هم ساده، منتها دارای یقه كج یا كناری بود. این یقه با سوزن دوزی‌های مفصلی زینت داده می‌شد و سرآستینش نیز گلدوزی شده بود.
ب) شلوار
شلوار مردانه عبارت از تنبان گشادی بود كه‌رشته‌ای پنبه‌ای لیفه آن را تشكیل می‌داد و سر آن را گاه با «هوتاز» (Hotaz) یا منگوله می‌آراستند. این شلوار «بالاق» (Balak) نام داشت.
ج) كلاه‌ها
- تلپك(Telpek)
كلاه پوستی با پشم‌های نسبتاً بلند كه انواع گوناگون داشت كه عبارتند از: 1- دوومه تلپك 2- بوخار تلپك 3- شیپیرما تلپك
- بؤروك (Börük)
یا عرقچین كه غالباً با نقوش گوناگون سوزن‌دوزی می‌شد و در برخی لهجه‌ها تاخیا(Tahýa) یا تایخا (Taýha) خوانده می‌شد.
د) كفش
- چكمه (çekme)
اصلی‌ترین پاپوش مردان چكمه‌های بلند چرمی با نوك برگردان بود. و در تركمنی نیز «چكمه» نام داشت.
- چاریق(Çaryk)
چوپانان از پوست گاو چارقی تهیه می‌كردند كه مخصوص استفاده در صحرا و خاك نرم بود.
- دولاق (Dolak)
قبل از پوشیدن چارق پارچه‌ای دستباف دور پا تا ساق می‌پیچیدند كه حكم محافظ و یا جوراب را داشت و «دولاق» نامیده می‌شد.
- چپك ((Çepek یا یلكن (Ýelken)
پاپوش تابستانی بود كه از پوست شتر تهیه می‌شد و شبیه سرپایی های امروزین سبك و راحت بود.
زیور آلات و آرایش لباسهای مردانه به تنوع و تعدد زیور زنان نبود و تنها منحصر به آرایش كمربند و كناره‌های «دون» و نیز سوزن‌دوزی «بوروك» بود.
لباس زنان
لباسهای زنان تركمن بسیار متنوعاًست. این نوع تنوع علت و فلسفه خاصی دارد كه با دوره‌های سنی آنان مرتبط است. همچنین زنان و دختران تركمن از لباسهایی با زیورآلات گوناگون استفاده می‌كنند كه تنوع جالب توجهی دارد. ذیلا به بررسی اجمالی پوشش زنان تركمن در گذشته می‌پردازیم كه به‌چهار قسمت تقسیم می‌شود:
الف) تن‌پوش‌ها
- كؤینك(Köýnek)
زنان تركمن پیراهن‌های ابریشمین می‌پوشیدند كه غالباً به رنگ قرمز بود و «قیرمیز كؤینك» (Gyrmyz K.) نام داشت، و در قسمت یقه و سر آستین سوزن‌دوزی می‌شد.
پیراهن سه قسمت داشت: ینگ (Ýeň) یا آستین، یان (Ýan) یا پهلو و آشیری ( (Aşyryیا دامن بر روی پیراهن‌شال یا كمربندی بسته می‌شد. دختران از كمربندی آراسته به دانه‌های كوچك و ریز منجوق استفاده می‌كردند كه «مونجوق قوشاق» (Monjuk Guşak) نامیده می‌شد.
یقه پیراهن را با «گل یقه» (Gül Ýaka) می‌آراستند. «بوقاو» (Bukaw) سینه‌ریز نقره‌ای درشتی بود كه از گردن می‌آویختند.
- چابیت (çabyt)
بالاپوشی بود كه زنان تركمن بر روی پیراهن می‌پوشیدند.
دختران برای دوران عروس شدن نیم تنه مخصوص تهیه می‌دیدند كه پر از سوزن‌دوزی و آویزه‌هایی از سكه‌و پولك‌های نقره بود.
ب) شلوار
- بالاق (Balak) یا شلوار. انتهای پاچه شلوار زنانه‌سوزن دوزی مفصلی داشت كه به اسامی گوناگونی‌خوانده می‌شد. از جمله: دویه كله، سكدیرمه چویچه، ایكی‌حورمان، دو و غیره كه به ترتیب از پایین تا نزدیكی ساق پا را تشكیل داد.
ج) كلاه و روسری
- بؤروك (Börük) یا عرقچین كه قبلا توضیح داده شد. روی این كلاه گرد و صاف (بدون برجستگی) بود و دختران آن را با زینت آلات نقره‌ای منجمله پولكی و قبك‌ها می‌آراستند. دختران غالباً بؤروك را بر سر گذاشته و از روسری استفاده نمی‌كردند.
- توپبی (Topbi) وقتی دختر تركمن عروسی می‌كرد، به جای بؤروك یا كلاه دخترانه پیشانی بندی را جایگزین می‌كرد كه در نزد طوایف و قبایل گوناگون با نامهای توپبی، هاساوا (Hasawa) ، آلین‌دانگی (Alyndaňy) و ... شهرت داشت.
- انواع روسری: در میان برخی از طوایف همچون یموت (Ýomut) و ... روسری‌هایی به نام چأشو (çäşew) رواج داشت كه خود بر چند نوع است از قبیل: اریش چأشو، المینچه چأشو، آتلاز چأشو، قارتما چأشوو، چأشو چارقد كه عموماً به روسری مربعی شكل و ابریشمین اطلاق می‌شود.
در میان برخی از تركمنها نیز روسری بر دو قسم بود: یكی نسبتاً ضخیم با سوزن‌دوزی مفصل كه به آن‌كورته Kürte)) می‌گفتند و دیگری بافته‌ای از ابریشم نازك كه قینگاچ Gyňaç نام داشت و این روسری خود بر دو نوع بود: قیرمیزی قینگاچ، كله‌لی قینگاچ.
د) كفش
كفش زنان تركمن را غالباً هنرمندان محلی می‌دوختند. كفش‌هایی نظیر گل میخ‌لی، قیرما كفش با نوك برگردان و پاشنه‌ای بلند در میان آنها استفاده می‌شد.
گفتیم كه زنان تركمن از زیورآلات گوناگونی‌استفاده می‌كردند كه از آن جمله است: آچارباغ و ساچ‌باغ كه نوعی موبند زینتی است. گول‌یقه، قولاق‌حالقا یا گوشواره كه انواع مختلفی چون آیلی حالقا، تومارچاقلی‌حالقا و ... دارد.
بیله‌زیك یا بوزه لیك، دستبندی بود كه بر مچ دست می‌بستند و ...
شایان ذكر است كه تمامی زیورهای فوق توسط زرگران و نقره‌كاران هنرمند تركمن ساخته می‌شد. اما متأسفانه تعداد این هنرمندان امروزه روزبه روز كاهش‌می‌یابد. پوشاك اصیل و سنتی تركمنی كم كم جای خود را به مصنوعات كارخانه‌ای داده است و زیورهای زیبا و قدیمی را نیز اكثر خانواده به فروش رسانده و به جای آن از انواع زیورآلات طلایی (و بر خلاف قدیم ندرتاً نقره‌ای) رایج در تمام كشور استفاده می‌كنند، بگونه‌ای كه امروزه تركمن جوهرات سنتی خویش را باید از لابلای آلبوم‌ها و یا در غرفه‌های موزه جستجو كند.
پوشش جدید
در جریان اجرای برنامه یكدست سازی فرم البسه و كشف حجاب زنان كه در سرتاسر كشور توسط رضاخان به اجرا در آمد، مناطق تركمن نشین نیز از این قاعده مستثنی نبود و اهالی این منطقه نیز در جریان این‌برنامه ضررهای مادی و معنوی بسیاری را متحمل شدند. عمال رضاخان به زور روسری زنان را برمی داشتند و به مردان نیز لباسهایی با شكل و فرم بیگانه و غربی می‌پوشاندند.
تحت این فشارها، رفته رفته هویت و شكل لباس سنتی رنگ باخت و عوامل دیگری چون یكجانشینی و انقیاد تركمنها و نیز تسلط فرهنگهای بیگانه بر آنان مزید علت بود و تجدد و نوگرایی نیز از جمله این عوامل و تسریع دهنده آن بود. البته پس از اقدامات رضاخان در تغییر لباس، وضعیت پوشاك سنتی تركمنی هرگز به آنچه كه پیش از آن بود بازنگشت و امروزه در میان جوانان لباسهایی با فرم و مدل روز به كار می‌رود.
این قضیه در مورد دختران و زنان تركمن متفاوت است. پوشاك امروزین دختران شامل لباس یا پیراهن‌بلندی است كه معمولا تا قوزك پا را می‌پوشاند. روسری آنها بر دو نوع است: یكی چارقد كه ضخیم و دارای‌پورچوك یا ریش- ریش در كناره هاست و دیگری یالیق یا كلافی كه نازك است و گاه از ابریشم خالص است. هر دو بزرگ می‌باشند.
استفاده از شلوارهای سوزن‌دوزی شده نسبت به گذشته كمتر شده و نیز از نقش و نگارهای آن نیز كاسته شده است.
امروزه دیگر از انواع نیم‌تنه، كلاه، كمربند و كفش‌های پیشین استفاده نمی‌شود. دختران پس از ازدواج به جای‌نیم تاج و كلاه پیشانی بند، یك نوار حلقه‌ای به عرض‌تقریبی 2 سانت بر سر می‌گذارند كه معمولا سطح خارجی آن با نقش و نگارهای سوزن‌دوزی تزئین می‌شود. البته این حلقه زیرروسری قرار گرفته، از بیرون دیده نمی‌شود. این نوع پوشش جدید در تمام مناطق تركمن نشین تقریباً به یك شكل است، به جز طوایف گوكلان و نخورلی كه هنوز هم پیشانی بندهای بلند قدیم در میان آنها رواج دارد.
امروزه پوشش سنتی مردانه تركمن بندرت استفاده می‌شود و می‌توان گفت كه دیگر از میان رفته است. اما پوشش زنان اگرچه اصالت گذشته خویش را ندارد و دوخت لباس و جنس آن تقریباً با مد روز پیش می‌رود، با این‌وجود هنوز شكل و فرم خود ار حفظ كرده است. از این رو در هر نقطه‌ای كه دختر و زن تركمن را با لباس مخصوص‌خودش مشاهده نماییم، می‌توانیم قطعاً قومیت او را تشخیص بدهیم.
تقان گل دلیجه
بازنویسی: شهروز اق‌آتابای
http://www.bayragh.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=251
پوشش سنتی
لباسهای تركمنی از مواد گوناگونی چون ابریشم، پوست، كتان و پنبه فراهم می‌شد. البسه اصیل تركمنی اعم از مردانه و زنانه از جنس ابریشم بود و لذا با توجه به اهمیت ابریشم، ارائه توضیحی مختصر در مورد تهیه و تولید آن ضروری می‌نماید.
پرورش كرم ابریشم و تهیه پیله ابریشم بر عهده زنان بوده است. از نخ ابریشم پارچه‌های ابریشمی می‌بافتند كه در دستگاه ساده‌ای به نام «تارا» tara عمل‌می‌آمد. بعد از تهیه ابریشم آن را بوسیله چرخ دستی تاب داده، با رنگهای طبیعی همچون قرمزی، انار دانه، پوست‌انار، بویا، نیل و دیگر گیاهان صحرایی رنگزا رنگ می‌كردند. این پارچه ابریشمین غالباً در عرض تقریبی نیم متر بافته شده، طول آن تا تمام شدن چله ادامه داشت.
در مبحث لباسهای سنتی، پوشاك مردان و زنان باهم تفاوتهای كمی داشت.
لباس مردان
لباسهای مردان را می‌توان در چهار قسمت تن پوش، شلوار، كلاه و كفش بررسی كرد.
الف) تن‌پوش‌ها
- دون (don):
لباس اصیل تركمنی ردای بلندی بود كه از ابریشم دوخته می‌شد و تا زیر زانوان می‌رسید و «دون» نام داشت. دون بنا به رنگ و نوع بافت بر دو نوع بود. اگر از ابریشم كاملا قرمز رنگ دوخته می‌شد، «قیزیل‌دون» یا «قیرمیز دون» (Gyzyl/ Gyrmyz don) و اگر از ابریشمی دوخته می‌شد كه رنگ آن متمایل به زرد بوده و بافت پارچه آن یكنواخت نباشد، - در واقع رنگارنگ و راه راه باشد- «قارما دون» (Garma don) نام داشت.
بر حاشیه دون نوارهای سوزن‌دوزی از نوع «آلاجا» (Alaja) (دو نخ تافته سیاه و سفید یا تیره و روشن) وجود داشت كه به زیبایی این لباس می‌افزود. بر كمره دون‌كمربندی از شال (گاه آراسته به نقره) می‌بستند كه به آن قوشاق (Guşak) و یا «تیرمه شال» (Tirme ) می‌گویند.
- چأكمن (Çäkmen)
بالاپوشی است بلندتر از كتهای كنونی كه از كرك شتر تهیه می‌شود. چأكمن تهیه شده از كرك ظریف و مرغوب را «اینچه چأكمن» (inçe çäkmen) و چأكمنی را كه از كرك زبر تهیه می‌شود «یوغین‌چأكمن» (Ýogyn ) می‌نامند.
- ایچمك (Içmek)
یا پوستین كه در هوای سرد استفاده می‌گردد و بنا به نوع پوستی كه از آن تهیه می‌شد،انواع مختلفی داشت. پوست به كار رفته در ایچمك دباغی شده و سپس با انواع مواد طبیعی به رنگ زرد در آورده می‌شود.
- كوینك (Köýnek )
كه پیراهنی ساده و فاقد یقه بود و یا یقه‌ای كوتاه و مدور و بدون دكمه داشت; با آستین‌هایی بلند كه به جای دكمه، بندهایی در آن به كار می‌رفت. پیراهن دیگری نیز دوخته می‌شد كه آن هم ساده، منتها دارای یقه كج یا كناری بود. این یقه با سوزن دوزی‌های مفصلی زینت داده می‌شد و سرآستینش نیز گلدوزی شده بود.
ب) شلوار
شلوار مردانه عبارت از تنبان گشادی بود كه‌رشته‌ای پنبه‌ای لیفه آن را تشكیل می‌داد و سر آن را گاه با «هوتاز» (Hotaz) یا منگوله می‌آراستند. این شلوار «بالاق» (Balak) نام داشت.
ج) كلاه‌ها
- تلپك(Telpek)
كلاه پوستی با پشم‌های نسبتاً بلند كه انواع گوناگون داشت كه عبارتند از: 1- دوومه تلپك 2- بوخار تلپك 3- شیپیرما تلپك
- بؤروك (Börük)
یا عرقچین كه غالباً با نقوش گوناگون سوزن‌دوزی می‌شد و در برخی لهجه‌ها تاخیا(Tahýa) یا تایخا (Taýha) خوانده می‌شد.
د) كفش
- چكمه (çekme)
اصلی‌ترین پاپوش مردان چكمه‌های بلند چرمی با نوك برگردان بود. و در تركمنی نیز «چكمه» نام داشت.
- چاریق(Çaryk)
چوپانان از پوست گاو چارقی تهیه می‌كردند كه مخصوص استفاده در صحرا و خاك نرم بود.
- دولاق (Dolak)
قبل از پوشیدن چارق پارچه‌ای دستباف دور پا تا ساق می‌پیچیدند كه حكم محافظ و یا جوراب را داشت و «دولاق» نامیده می‌شد.
- چپك ((Çepek یا یلكن (Ýelken)
پاپوش تابستانی بود كه از پوست شتر تهیه می‌شد و شبیه سرپایی های امروزین سبك و راحت بود.
زیور آلات و آرایش لباسهای مردانه به تنوع و تعدد زیور زنان نبود و تنها منحصر به آرایش كمربند و كناره‌های «دون» و نیز سوزن‌دوزی «بوروك» بود.
لباس زنان
لباسهای زنان تركمن بسیار متنوعاًست. این نوع تنوع علت و فلسفه خاصی دارد كه با دوره‌های سنی آنان مرتبط است. همچنین زنان و دختران تركمن از لباسهایی با زیورآلات گوناگون استفاده می‌كنند كه تنوع جالب توجهی دارد. ذیلا به بررسی اجمالی پوشش زنان تركمن در گذشته می‌پردازیم كه به‌چهار قسمت تقسیم می‌شود:
الف) تن‌پوش‌ها
- كؤینك(Köýnek)
زنان تركمن پیراهن‌های ابریشمین می‌پوشیدند كه غالباً به رنگ قرمز بود و «قیرمیز كؤینك» (Gyrmyz K.) نام داشت، و در قسمت یقه و سر آستین سوزن‌دوزی می‌شد.
پیراهن سه قسمت داشت: ینگ (Ýeň) یا آستین، یان (Ýan) یا پهلو و آشیری ( (Aşyryیا دامن بر روی پیراهن‌شال یا كمربندی بسته می‌شد. دختران از كمربندی آراسته به دانه‌های كوچك و ریز منجوق استفاده می‌كردند كه «مونجوق قوشاق» (Monjuk Guşak) نامیده می‌شد.
یقه پیراهن را با «گل یقه» (Gül Ýaka) می‌آراستند. «بوقاو» (Bukaw) سینه‌ریز نقره‌ای درشتی بود كه از گردن می‌آویختند.
- چابیت (çabyt)
بالاپوشی بود كه زنان تركمن بر روی پیراهن می‌پوشیدند.
دختران برای دوران عروس شدن نیم تنه مخصوص تهیه می‌دیدند كه پر از سوزن‌دوزی و آویزه‌هایی از سكه‌و پولك‌های نقره بود.
ب) شلوار
- بالاق (Balak) یا شلوار. انتهای پاچه شلوار زنانه‌سوزن دوزی مفصلی داشت كه به اسامی گوناگونی‌خوانده می‌شد. از جمله: دویه كله، سكدیرمه چویچه، ایكی‌حورمان، دو و غیره كه به ترتیب از پایین تا نزدیكی ساق پا را تشكیل داد.
ج) كلاه و روسری
- بؤروك (Börük) یا عرقچین كه قبلا توضیح داده شد. روی این كلاه گرد و صاف (بدون برجستگی) بود و دختران آن را با زینت آلات نقره‌ای منجمله پولكی و قبك‌ها می‌آراستند. دختران غالباً بؤروك را بر سر گذاشته و از روسری استفاده نمی‌كردند.
- توپبی (Topbi) وقتی دختر تركمن عروسی می‌كرد، به جای بؤروك یا كلاه دخترانه پیشانی بندی را جایگزین می‌كرد كه در نزد طوایف و قبایل گوناگون با نامهای توپبی، هاساوا (Hasawa) ، آلین‌دانگی (Alyndaňy) و ... شهرت داشت.
- انواع روسری: در میان برخی از طوایف همچون یموت (Ýomut) و ... روسری‌هایی به نام چأشو (çäşew) رواج داشت كه خود بر چند نوع است از قبیل: اریش چأشو، المینچه چأشو، آتلاز چأشو، قارتما چأشوو، چأشو چارقد كه عموماً به روسری مربعی شكل و ابریشمین اطلاق می‌شود.
در میان برخی از تركمنها نیز روسری بر دو قسم بود: یكی نسبتاً ضخیم با سوزن‌دوزی مفصل كه به آن‌كورته Kürte)) می‌گفتند و دیگری بافته‌ای از ابریشم نازك كه قینگاچ Gyňaç نام داشت و این روسری خود بر دو نوع بود: قیرمیزی قینگاچ، كله‌لی قینگاچ.
د) كفش
كفش زنان تركمن را غالباً هنرمندان محلی می‌دوختند. كفش‌هایی نظیر گل میخ‌لی، قیرما كفش با نوك برگردان و پاشنه‌ای بلند در میان آنها استفاده می‌شد.
گفتیم كه زنان تركمن از زیورآلات گوناگونی‌استفاده می‌كردند كه از آن جمله است: آچارباغ و ساچ‌باغ كه نوعی موبند زینتی است. گول‌یقه، قولاق‌حالقا یا گوشواره كه انواع مختلفی چون آیلی حالقا، تومارچاقلی‌حالقا و ... دارد.
بیله‌زیك یا بوزه لیك، دستبندی بود كه بر مچ دست می‌بستند و ...
شایان ذكر است كه تمامی زیورهای فوق توسط زرگران و نقره‌كاران هنرمند تركمن ساخته می‌شد. اما متأسفانه تعداد این هنرمندان امروزه روزبه روز كاهش‌می‌یابد. پوشاك اصیل و سنتی تركمنی كم كم جای خود را به مصنوعات كارخانه‌ای داده است و زیورهای زیبا و قدیمی را نیز اكثر خانواده به فروش رسانده و به جای آن از انواع زیورآلات طلایی (و بر خلاف قدیم ندرتاً نقره‌ای) رایج در تمام كشور استفاده می‌كنند، بگونه‌ای كه امروزه تركمن جوهرات سنتی خویش را باید از لابلای آلبوم‌ها و یا در غرفه‌های موزه جستجو كند.
پوشش جدید
در جریان اجرای برنامه یكدست سازی فرم البسه و كشف حجاب زنان كه در سرتاسر كشور توسط رضاخان به اجرا در آمد، مناطق تركمن نشین نیز از این قاعده مستثنی نبود و اهالی این منطقه نیز در جریان این‌برنامه ضررهای مادی و معنوی بسیاری را متحمل شدند. عمال رضاخان به زور روسری زنان را برمی داشتند و به مردان نیز لباسهایی با شكل و فرم بیگانه و غربی می‌پوشاندند.
تحت این فشارها، رفته رفته هویت و شكل لباس سنتی رنگ باخت و عوامل دیگری چون یكجانشینی و انقیاد تركمنها و نیز تسلط فرهنگهای بیگانه بر آنان مزید علت بود و تجدد و نوگرایی نیز از جمله این عوامل و تسریع دهنده آن بود. البته پس از اقدامات رضاخان در تغییر لباس، وضعیت پوشاك سنتی تركمنی هرگز به آنچه كه پیش از آن بود بازنگشت و امروزه در میان جوانان لباسهایی با فرم و مدل روز به كار می‌رود.
این قضیه در مورد دختران و زنان تركمن متفاوت است. پوشاك امروزین دختران شامل لباس یا پیراهن‌بلندی است كه معمولا تا قوزك پا را می‌پوشاند. روسری آنها بر دو نوع است: یكی چارقد كه ضخیم و دارای‌پورچوك یا ریش- ریش در كناره هاست و دیگری یالیق یا كلافی كه نازك است و گاه از ابریشم خالص است. هر دو بزرگ می‌باشند.
استفاده از شلوارهای سوزن‌دوزی شده نسبت به گذشته كمتر شده و نیز از نقش و نگارهای آن نیز كاسته شده است.
امروزه دیگر از انواع نیم‌تنه، كلاه، كمربند و كفش‌های پیشین استفاده نمی‌شود. دختران پس از ازدواج به جای‌نیم تاج و كلاه پیشانی بند، یك نوار حلقه‌ای به عرض‌تقریبی 2 سانت بر سر می‌گذارند كه معمولا سطح خارجی آن با نقش و نگارهای سوزن‌دوزی تزئین می‌شود. البته این حلقه زیرروسری قرار گرفته، از بیرون دیده نمی‌شود. این نوع پوشش جدید در تمام مناطق تركمن نشین تقریباً به یك شكل است، به جز طوایف گوكلان و نخورلی كه هنوز هم پیشانی بندهای بلند قدیم در میان آنها رواج دارد.
امروزه پوشش سنتی مردانه تركمن بندرت استفاده می‌شود و می‌توان گفت كه دیگر از میان رفته است. اما پوشش زنان اگرچه اصالت گذشته خویش را ندارد و دوخت لباس و جنس آن تقریباً با مد روز پیش می‌رود، با این‌وجود هنوز شكل و فرم خود ار حفظ كرده است. از این رو در هر نقطه‌ای كه دختر و زن تركمن را با لباس مخصوص‌خودش مشاهده نماییم، می‌توانیم قطعاً قومیت او را تشخیص بدهیم.
تقان گل دلیجه
بازنویسی: شهروز اق‌آتابای
http://www.bayragh.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=251
نام آگهی دهنده : قدرتی
شماره تماس : 
موقعیت : گلستان - بندر ترکمن
آدرس : 
ایمیل : 
تاریخ ثبت : 1401 مرداد 29
تاریخ انقضا : 1403 مرداد 19
کلمات کلیدی : 
