پوشاک مردم استان یزد در حال حاضر بیشتر همانند لباس‌های مردم شهرها و روستاهای دیگر ایران است ولی هنوز اهالی بعضی از روستاها، پوشاک سنتی خود را می‌پوشند. بانوان شلواری بلند و پیراهنی که تا قوزک پا را می‌پوشاند، پوشیده و چارقدی نیز به سر می‌اندازند. مردان نیز لباس معمولی می‌پوشند.

امروزه زرتشتیان که بیشتر آنان در شهر یزد زندگی می‌کنند مانند دیگر شهرنشینان، تابع پوشاک معمول روز هستند و بیشتر در مراسم رسمی و نیایش از پوشاک سنتی خود استفاده می‌کنند. لباس سنتی بانوان زرتشتی در یزد در حدود 50 سال پیش لباس مردم یک ناحیه خاصی از ایران بوده است که احتمالاً مربوط به اصفهان یا خراسان می‌شده است. آنچه در سفرنامه‌ها در این مورد آمده است این است که زنان زرتشتی رنگ‌های متنوعی را می‌پسندیدند. سرپوش رنگارنگ به سر می‌گذاشتند، پیراهن آبی یا چهارخانه می‌پوشیدند، شلوار خال خال به پا می‌کردند.
مردان زرتشتی قباهای بلند نخی به رنگ قهوه‌ای به تن می‌کردند که راه‌های سفید داشت و دستار سفید یا خاکی رنگ به سر می‌گذاشتند و عموماً ریش می‌گذاشتند و اکثراً لباس سفید یکدست می‌پوشیدند و شاید به همین دلیل است که در برخــی از کتاب‌های تاریخـــی به «سفید جامگان» معروفند.

تا پیش از دوران پهلوی اول زرتشتیان مجبور بودند به شیوه‌ای لباس بپوشند تا از دیگران متمایز باشند. پوشیدن جوراب تا مدت‌های مدیدی برای زرتشتیان ممنوع بود همچنین انگشتر داشتن یا بستن ساعت مچی برای آنان منع شده بود. آن‌ها اجازه نداشتند سوار بر اسب یا چهارپای دیگری شوند یا به حمام‌های عمومی بروند. جنس پارچه‌هایی که زرتشتیان از آن استفاده می‌کردند، البته به جز چادرشب (نوعی پوشش برای سر)، پنبه‌ای بوده است. این پارچه‌ها توسط ایشان بافته می‌شد و به پارچه کرباس معروف بود.

پوشاک بانوان زرتشتی: پوشاکی که بانوان زرتشتی از آن استفاده می‌کنند همانندی بسیار نزدیک به پوشاک بانوان دیگر نقاط ایران دارد چنان که روسری آنان از نظر شکل و طرز استفاده، همانند روسری بانوان بختیاری و طرز استفاده آنان است. پیراهن آنان همانند پیراهن بانوان لُر در گذشته نزدیک است. به طور کلی پوشاک بانوان زرتشتی از 6 تکه تشکیل شده است:

کلاهک (لچک): کلاهک بانوان زرتشتی شباهت زیادی به کلاهک زنان نواحی بندری ایران دارد. این کلاهک تقریباً پارچه‌ای سه گوش می‌باشد و از پارچه‌های زری، مخمل یا ابریشم تهیه می‌شود. دو پیشانی این لچکرا که در پشت سر قرار می‌گیرد به وسیله قیطان به هم متصل می‌کنند. حاشیه جلوی کلاهک را که در جلوی سر و پیشانی قرار می‌گیرد را به وسیله یراق تزئین می‌کنند و لبه کلاهک را سنبله‌دوزی می‌کنند. سنبله نواری است که از ابریشم بافته می‌شود. بانوان زرتشتی با این سربند کاملاً گیسوان خود را می‌پوشانند.

پیراهن زیر: این پیراهن از پارچه سفید کتانی و با آستین و قد کوتاه تهیه می‌شود. یقه آن در جلو نیمگرد است و چاکی دارد که به «سِدره» معروف است.

پیراهن رویی: پیراهن رویی تن‌پوشی است فراخ با آستین‌های راسته و سرآستین‌های حاشیه‌دار و یقه گرد که معمولاً چاکی کوتاه از جلو و پشت دارد. دامن پیراهن فراخ است و گاهی پایین و گرداگرد دامن را همچون سرآستین‌ها حاشیه می‌دهند. این پیراهن به طور عمودی از زیر سینه تا پایین با تکه‌هایی به صورت تَرک تَرک و رنگارنگ ترکیب می‌شود. در گذشته پارچه‌هایی که برای دوخت این پیراهن استفاده می‌شد از جنس اطلس بوده است و قد آن تا حدود ساق پا می‌رسید.

روسری (مقنی): روسری بانوان زرتشتی پارچه‌ای رنگی و با نقش و نگار به طول حدود 3/5 متر و عرض 1 متر می‌باشد و همانند بانوان بختیاری، روی کلاهک می‌گذارند. در گذشته برای استوار ماندن آن بر روی سر از دستمال کلاغی استفاده می‌کردند و دستمال را بر روی روسری می‌بستند اما امروزه برای استوار نگه داشتن روسری روی سر، از سنجاق استفاده می‌شود. این پوشش به گونه‌ای است که کاملاً سر را می‌پوشاند و علاوه بر آن از جلو بر روی دست افتاده و تا بالای مچ دست را محفوظ می‌دارد و از پشت، تا پشت پا آویزان شده و حالت یکنواختی به بدن می‌دهد. پارچه‌هایی که معمولاً برای تهیه روسری استفاده می‌شود عبارتند از سایه کوهی، گل هند قرمز، گل هند سبز و سبز کاشانی. البته نوع دیگری از روسری در میان بانوان زرتشتی مورد استفاده قرار می‌گرفته که کوتاه‌تر بوده و مانند یقه در دور گردن مرتب می‌شده است.

در مراسم پرسه و مراسم مذهبی در زمانی که موبدان مشغول خواندن اوستا هستند، بانوان زرتشتی حتماً باید از روسری سفید استفاده ‌کنند. حتی برخی از بانوان روسری سفید را در كیف می‌گذارند و قبل از ورود به سالن آن را را با روسری سیاه و یا رنگی خود تعویض می‌كنند.

شلوار: شلوار بانوان از لحاظ برش با شلوار بانوان کُرد آذربایجان غربی یکسان است جز این که ساق‌های شلوار را از تکه‌های باریک، الوان و نقش‌دار در کنار یکدیگر قرار داده و می‌دوزند و سپس به شکل ساقه در می‌آورند و به این طریق جلوه ویژه و مشخص به آن می‌دهند. دمپای شلوار را نیز به وسیله بندی به دور ساق و مچ پا جمع می‌کنند و کمر آن نیز به وسیله بندی در ناحیه کمر جمع می‌شود. قسمت لیفه کمر تا حدود 15 سانتی‌متر به پایین، از پارچه‌ای متفاوت با پارچه ساق شلوار تهیه می‌شود و همچنین میان ساق نیز از همان پارچه‌ای است که در قسمت بالای شلوار از آن استفاده شده است. شلوارهایی که مورد استفاده زرتشتیان قرار می‌گیرد عبارتند از شلوار تیر، شلوار ترمه و شلوار کج.

پوشاک مردان زرتشتی: پوشاک مردان زرتشتی پنج تکه می‌باشد که عبارتند از:

سربند: مردان زرتشتی مانند زنان خود از سرپوش استفاده می‌کنند. به سربند مردان زرتشتی چادرشب گفته می‌شود و طبق رنگ و نوع بافت، هر کدام اسم خاصی را به خود می‌گیرند که عبارتند از:

الف) چادرشبی که با نخ‌های پنبه‌ای و به شکل مربع می‌بافند و دور تا دور آن را زه‌دوزی می‌کنند. زه را از نخ ابریشمی و اکثراً به رنگ مشکی به صورت قیطانی درآورده و دور چادرشب می‌دوزند.

ب) نوع دیگر از چادرشب که در قدیم برای دامادها مورد استفاده قرار می‌گرفته است چادرشبی بوده با نخ‌های پنبه‌ای کمرنگ که چهار گوشه آن به وسیله نخ‌های ابریشمی دست‌دوزی می‌شده است و دور تا دور این گلدوزی با نخ‌های ابریشمی اشعاری دوخته می‌شد که مضمون این شعرها «شادباش» بوده است.

مردان زرتشتی در زیر چادرشب از کلاهک نیز استفاده می‌کنند. یک نوع آن به عرقچین دارایی سبز معروف است. بر روی این عرقچین به وسیله دست نقش‌هایی از گل و بوته دوخته می‌شود و لبه عرقچین را سنبله‌ای به رنگ مشکی و سفید قرار می‌دهند. نوع دیگر عرقچین سفید است که مردان اکثراً در هنگام نیایش و دعا برسر می‌گذارند.

پیراهن زیر: پیراهن زیر از پارچه سفید کتانی با قد و آستین کوتاه تهیه می‌شود. یقه در جلو نیم‌گرد است و چاک دارد. این پیراهن به سدره معروف است.

پیراهن رویی: پیراهن رویی در قدیم پیراهنی سفید یکدست با پارچه کتانی بوده است. یقه پیراهن گرد و چاکی در وسط یا کنار گردن داشته است که با دکمه بسته می‌شده است. قد پیراهن تا زانو بوده و در دو طرف جیب داشته و شالی به دور کمر بسته می‌شده است.

شلوار: در گذشته مردان زرتشتی از شلوارهایی استفاده می‌کردند که با مسلمانان تفاوتی نداشت فقط از لحاظ رنگ متفاوت بود و رنگ آن سفید بوده است.
منبع:http://www.wikipg.com/

این آگهی منقضی و به آرشیو منتقل شده است. ( اطلاعات ارتباط قابل نمایش نیست )