استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ با احتساب‌ درياچه‌ اروميه‌ حدود 43660 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ دارد و درشمال‌ غربي‌ ايران‌ قرار گرفته‌ است‌. براساس‌ آخرين‌ تقسيمات‌ كشوري‌، شهرستان‌هاي‌ اروميه‌، بوكان‌، پيرانشهر،تكاب‌، خوي‌، سردشت‌، سلماس‌، شاهين‌ دژ، ماكو، مهاباد، مياندوآب‌، نقده‌ و سيه‌چشمه‌ مجموع‌ شهرستان‌هاي‌استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ را تشكيل‌ مي‌دهند.
آب و هوا

استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ عمدتاً تحت‌ تأثير جريان‌ هواي‌ مرطوب‌ اقيانوس‌ اطلس‌ قرار دارد، ولي‌ دربرخي‌ از ماه‌هاي‌ زمستان‌ توده‌هاي‌ هواي‌ سردي‌ از طرف‌ شمال‌ هواي‌ مديترانه‌اي‌ آنرا متاثر كرده‌ و موجب‌ كاهش‌قابل‌ توجه‌ دما مي‌شود. براساس‌ داده‌هاي‌ آماري‌ ايستگاه‌هاي‌ هواشناسي‌ اروميه‌، خوي‌، ماكو و مهاباد، درجه‌حرارت‌ هوا در نقاط‌ مختلف‌ استان‌ متفاوت‌ است‌. متوسط‌ درجه‌ حرارت‌ از 4/9 درجه‌ سانتي‌گراد در ماكو تا6/11 درجه‌ سانتي‌ گراد در مهاباد متغير است‌. متوسط‌ درجه‌ حرارت‌ در اروميه‌ 8/9، در خوي‌ 8/10، در ماكو4/9 و در مهاباد 6/11 درجه‌ سانتي‌ گراد است‌. به‌ استناد همين‌ گزارش‌ حداكثر درجه‌ حرارت‌ در مرداد ماه‌ حدود34 و حداقل‌ آن‌ در دي‌ ماه‌ حدود 16- درجه‌ سانتي‌ گراد است‌. حداكثر تغيير گرماي‌ تابستان‌ 4 و سرماي‌ زمستان‌15 درجه‌ مي‌باشد. شهرستان‌هاي‌ اروميه‌ و ماكو تابستان‌هاي‌ گرم‌ و زمستان‌هاي‌ سرد دارد. شهرستان‌ مهابادتابستان‌هاي‌ خشك‌ و طولاني‌ و زمستان‌هاي‌ بسيار سرد دارد. شهرستان‌ نقده‌ و مياندوآب‌ داراي‌ هواي‌ نيمه‌مرطوب‌ با تابستان‌هاي‌ ملايم‌ و زمستان‌هاي‌ سرد است‌
آثار تاریخی
عمارات و كاخها
كاخ باغچه جوق،ماكو
عمارت چهار برج،اروميه
عمارت كلاه فرنگي،ماكو
ساختمان شهرباني،ماكو

كاخ باغچه جوق


قلعه تخت سليمان

قلعه ها
بخشي قلعه،اروميه
قلعه روستاي بردوك،اروميه
قلعه بسطام،قريه ضياءالدين
قلعه بلورآباد،قريه ضياءالدين
قلعه دم دم،اروميه
قلعه اسماعيل آقا،اروميه
سنگ كاظم خان ،اروميه
قلعه سياه ،ماكو
قلعه تخت سليمان،تكاب
ساير قلعه ها،آذربايجان غربي

شهرها و تپه هاي باستاني
شهر مادي اندركش(اندرقاش)،مهاباد
شهر اورارتويي بام فرهاد،ماكو
داش تپه ،مياندوآب
تپه حسنلو،نقده
ساير شهرها و تپه هاي باستاني،آذربايجان غربي

كاروانسراها و پل هاي تاريخي
پل خاتون،خوي
كاروانسراهاي خوي،خوي
پل پنج چشمه،ماكو
پل قطور،خوي

پل پنج چشمه،ماكو

كتيبه ها و دست نوشته ها
كتيبه كلي شين،اشنويه
حجاريهاي خان تختي،سلماس
سنگ نوشته شهر روسا،ماكو

آتشكده ها
آتشكده تمر،اروميه

غارهاي تاريخي
غار بورنيك بزرگ،مهاباد
غار بورنيك كوچك،مهاباد
غار چاه زندان،تكاب
غار فقرقا،مهاباد
غار كهريز،تكاب
غار كرفتو،تكاب
غار ميرداوود،اروميه
غارهاي زيرزميني كوه قارني ياروق،سلملس
غار راكاد،مهاباد
ساير غارهاي تاريخي،آذربايجان غربي

غار كرفتو


بازار اروميه

بازارهاي قديمي
بازار قديمي خوي،خوي
بازار اروميه،اروميه

مناره و برج ها
مناره شمس تبريزي،خوي

آرامگاهها
مقبره بداق السلطان،مهاباد
مقبره صخره اي قارلي دام،اروميه
مقبره صخره اي سنگر،ماكو
مقبره سه گنبد ،اروميه
مقبره شيرين و فرهاد،سيه چشمه

ساير بناهاي تاريخي
آوردگاه چالدران،سيه چشمه
دروازه سنگي،خوي
يخچال دوقوز پله،اروميه
سد جمال آباد،سلماس


اماکن مذهبی
مساجد قديمي

مسجد جامع مهاباد،مهاباد
مسجد مناره،اروميه
مسجد ملا حسن ،خوي
مسجد مطلب خان،خوي
مسجد اعظم ،اروميه
مسجد جامع ،اروميه
مسجد سردار،اروميه
مسجد سيد الشهداء ،خوي

مسجد جامع اروميه

امامزاده ها
امامزاده بركشلو،اروميه

كليساهاي قديمي
كليساي حضرت مريم،اروميه
كليساي مهلذان،خوي
كليساهاي مارخنه و سوروپ نشان،خوي
كليساي مارقورياقوس(جهودلر داغي)،اروميه
كليساي مارسركيس،اروميه
كليساي ننه مريم،اروميه
قره كليسا(طاطاووس)،ماكو
كليساي سوروپ سركيس،خوي
كليساي زورزور(بارون)،سيه چشمه
ساير كليساها،آذربايجان غربي

جاذبه های طبیعی
مرداب ها و درياچه ها
تالاب ها و مرداب ها،آذربايجان غربي
درياچه اروميه،آذربايجان غربي

صخره مشت عثمان،درياچه اروميه


جزيره كبودان


رودخانه ارس


دشت هاو دره ها وجنگل ها

جزاير
جزيره اشك،اروميه
جزيره اسپير،اروميه
جزيره كبودان،اروميه

دشت هاو دره ها وجنگل ها
دشت هاو دره ها وجنگل ها،آذربايجان غربي

آبشارها
آبشار قلعه جوق،ماكو
آبشار شلماش،سردشت
ساير آبشارها،آذربايجان غربي

رودخانه ها
رودخانه ارس،ماكو
مهاباد رود،مهاباد
سيمينه رود(تاتائو)،اروميه
رودخانه زاب كوچك،پيرانشهر
زرينه رود(جغتوچاي)،اروميه
ساير رودخانه ها،آذربايجان غربي

ارتفاعات و قله ها
ارتفاعات و قله ها،آذربايجان غربي

مناطق حفاظت شده
مناطق حفاظت شده،آذربايجان غربي

چشمه ها
چشمه بولاغ بيلوار،خوي
چشمه هاي معدني ايواوغلي،خوي
چشمه گراو،مهاباد
چشمه معدني هفتابه،اروميه
چشمه معدني كلوانس،روستاي كلوانس
چشمه معدني ميناس،سلماس
چشمه قينرجه،اروميه
آبگرم شوط آباد،ماكو
چشمه هاي معدني زنبيل،اروميه
چشمه زندان سليمان،مياندوآب
ساير چشمه ها و مراكز آب درماني،آذربايجان غربي


فرهنگ و هنر
موزه ها
موزه مياندوآب،مياندوآب
موزه تاريخ طبيعي،اروميه
موزه اروميه،اروميه

دختران قزلباش

فضاي روستايي و عشايري ويژه
فضاي روستايي و عشايري ويژه،آذربايجان غربي


صنايع دستي و سوغاتي ها،آذربايجان غربي

انواع‌ صنايع‌ دستي‌ و سوغاتي‌هاي‌ استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ عبارتند از: فرش‌، گليم‌،جاجيم‌، انواع‌ صنايع‌ چوبي‌، نقاشي‌ روي‌ چرم‌، انواع‌ صنايع‌ دستي‌ بافتني‌، حصير، سبد و انواع‌ شيريني‌ و نقل‌ فهرست صفحه
نماي كلي آذربايجان غربي



غذاهاي محلي،اذربايجان غربي

سفره‌ آذربايجاني‌، سفره‌اي‌ رنگين‌ با فرهنگ‌ غذايي‌ ديرينه‌ است‌. در اين‌ سفره‌ به‌ مقتضاي‌ محيط‌،انواع‌ گوناگوني‌ از غذاها فراهم‌ مي‌شود. صبحانه‌اي‌ با ده‌ها نوع‌ مربا، قايماق‌، انواع‌ نان‌ تازه‌ و سنتي‌ كماج‌ و نان‌روغني‌ و... و نهار و شام‌ با انواع‌ ديگري‌ از غذاهاي‌ گوشتي‌ و بي‌ گوشت‌ و سبزيجات‌ و ترشيجات‌ فراهم‌مي‌شود. از آن‌ جمله‌ مي‌توان‌ به‌ انواع‌ آش‌ (آش‌ شير، آش‌ دوغ‌، رشته‌، آش‌ انار، يوقورت‌ آشي‌) انواع‌ كوفته‌ (كوفته‌تبريزي‌، كوفته‌ فرنگي‌، كوفته‌ تركي‌) قيقاناق‌، بادمجان‌ شكم‌ پاره‌، دلمه‌ سيب‌ زمين‌، كوكوي‌ بادمجان‌، خشيل‌،چغيرتما، يتيمچه‌ محلي‌، املت‌ اسفناج‌، باستيرماپلو، چلوكباب‌، كباب‌ تركي‌، بزباش‌ و همچنين‌ به‌ ده‌ها نوع‌خورشت‌ و شوربا اشاره‌ كرد فهرست صفحه
نماي كلي آذربايجان غربي



موسيقي محلي، آذربايجان غربي

استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ به‌ تبع‌ تنوع‌ و تركيب‌ قومي‌، داراي‌ انواع‌ مختلف‌ موسيقي‌ بومي‌ است‌.موسيقي‌ بومي‌ آذري‌ها عمدتاً در وجود «عاشيق‌ها» خلاصه‌ مي‌شود. عاشيق‌هاي‌ معاصر آذربايجان‌، وارث‌گنجينه‌ عظيم‌ هنر و ادبيات‌ تاريخي‌ اسلاف‌ خويش‌ هستند و سروده‌هاي‌ استادانه‌ و داهيانه‌ خود را با ايده‌هاي‌بشر دوستانه‌ و با حفظ‌ سنن‌ هنر عاشيقي‌ درميان‌ مردم‌ رواج‌ مي‌دهند و در مجالس‌ عروسي‌ و جشن‌ها حاضرمي‌شوند و از اين‌ راه‌ معيشت‌ روزانه‌ خود را نيز تأمين‌ مي‌كنند. ارمني‌ها و كردهاي‌ استان‌ نيز موسيقي‌ جالب‌توجهي‌ دارند
منبع: ایران کهن تر از تاریخ، حسن زنده دل، نشر ایرانگردان